Sollicitatiegesprek is geen thuistentamen
Consultant Job van der Wagt verbaast zich over een veelgebruikte interviewtechniek: de Star-methode. ‘Iedere slimme sollicitant bereidt zich zorgvuldig voor op deze vragen. Maar wat haalt een interviewer er dan uit?’
Sommige studies maken gebruik van een thuistentamen. Studenten krijgen opgaven mee naar huis, mogen die in alle rust maken en daarna inleveren. De student kan er zo lang over doen als hij wil, hij kan het leerboek er bij pakken, naar de bibliotheek gaan of een vriend bellen. Prettig voor de student, maar het nut voor docenten heb ik nooit begrepen. Hoe kunnen die achterhalen of een student de stof begrijpt?
Sommige sollicitatieinterviews lijken een thuistentamen. ‘Kun je een voorbeeld geven van een werksituatie waarin je iemand wist te overtuigen?’ werd mij eens gevraagd. ‘Hoe pakte je dat aan? Wat was het eindresultaat van die aanpak?’
Mijn interviewer gebruikte de Star-methode. Een sollicitant wordt op een eigenschap getest – in dit geval: talent om iemand te overtuigen – door te vragen naar een situatie waarin de sollicitant de eigenschap gebruikte (Situation). Vervolgens vraagt de interviewer naar zijn persoonlijke rol (Task), zijn aanpak (Action) en het eindresultaat (Result). Star wordt veel gebruikt, onder meer door verscheidene consultancy-kantoren en door een Nederlands-Brits oliebedrijf waar ik eens solliciteerde voor een stage.
Sinds kort voer ik weer sollicitatiegesprekken, maar nu vanaf de andere kant. Ik stel ook Star-vragen. Het valt daarbij op dat sollicitanten doorgaans snel antwoorden en de verhalen er zonder haperen uitkomen. Ofwel: de antwoorden zijn zorgvuldig ingestudeerd. En dat is niet zo vreemd. Studenten weten dat bedrijven Star gebruiken – omdat die dat meestal vermelden op hun website – én ze weten welke eigenschappen er bij het sollicitatiegesprek moeten uitspringen – ook dat is op de websites te vinden. Een slimme sollicitant gebruikt deze informatie. Hij bereidt voorbeelden uit zijn verleden voor, oefent deze met vrienden, schaaft ze hier en daar bij en laat minder overtuigende voorbeelden weg. Net als bij een thuistentamen kan een gehaaide sollicitant in een boekje het ‘goede antwoord’ opzoeken en verwerken in zijn verhaal.
Maar als sollicitanten zich zorgvuldig voorbereiden, wat heb je dan aan de antwoorden? Achterhaal je zo of de sollicitant in de toekomst een klant kan overtuigen van een uitgedachte bedrijfsstrategie? Of hij zijn collega’s kan doen beseffen dat ze een week lang flink moeten overwerken? Of achterhaal je voornamelijk dat een sollicitant zich goed heeft voorbereid, hij sollicitatieboekjes leest en een aardige anekdote kan vertellen?
Ik vermoed dat laatste. Ik denk dat een interviewer het meest gebaat is bij spontane en authentieke antwoorden. En volgens mij zijn er alternatieven voor Star. Als je wilt weten of mensen snel iets van een sollicitant zullen aannemen, vraag hem dan om jou te overtuigen. Waarom was zijn afstudeeronderzoek een belangrijke en nuttige opdracht? Waarom is het begrijpelijk dat hij twee jaar langer over zijn studie heeft gedaan? Geloof je hem? Zou een opdrachtgever gemakkelijk iets van deze sollicitant aannemen? Dit vertelt je meer dan een voorgekookt antwoord op een voorspelbare vraag. Tenzij je natuurlijk wilt weten of iemand een aardige anekdote kan vertellen.
Bron: Intermediair & auteur Job van der Wagt